Blog de César Salgado

Os papeis terman do que lles poñen, e internet nin che conto…

“Mi libertad en sosiego” e “Si Amor pone las escalas” (Musica Mundana, Eduardo Jahnke)

Juan del Encina (1468 – 1529; tamén escrito Enzina ou Ensina) é un dos máis grandes poetas e compositores da nacente España, no final do século XV e no principio do XVI. A maioría das obras que se conservan del están no Cancionero Musical de Palacio (CMP) e outras compilacións análogas.

Fontes para consultar en internet:

Fontes para consultar en papel:

  • Royston Oscar Jones e Carolyn Lee: Poesía lírica y cancionero musical (Castalia, Madrid, 1975; ISBN: 9788470391910)
  • Higinio Anglés: La música en la corte de los Reyes Católicos, Instituto Español de Musicología, Barcelona, 1947 e 1951 (esta é a transcripción de referencia para a maioría dos estudos posteriores)
  • Miguel Querol Gavaldá: La música española en torno a 1492, vol. I, Diputación Provincial de Granada, 1992; ISBN: 9788478070817

Encontrei este vídeo no canal en YouTube de Musica Mundana (grupo chileno de voces e flautas de bico, dirixido por Eduardo Jahnke; lástima que non fose millor o equipo de gravación). Interpretan enlazadas, sen pausa, dúas pezas de Juan del Encina, “Mi libertad en sosiego” e “Si Amor pone las escalas”.

Notas sobre os textos: a) fun eu quen os adaptou ó español actual, empezando polo título da primeira peza, que dicía sossiego, cambiando algunhas veces “z” e “ç” por “c”, “y” por “i”, “v” por “b”, etcétera; b) hai unha “anomalía” na estructura estrófica dese romance (“sobran” dous versos) e a solución varía entre os intérpretes que fixeron gravacións del; c) aquí non se ve ese problema porque non cantan os textos completos.

Mi libertad en sosiego,
mi corazón descuidado,
sus muros y fortaleza
amores me la han cercado.

Razón y seso y cordura,
que tenía a mi mandado,
hicieron trato con ellos,
malamente me han burlado.

Y la fe, que era el alcaide,
las llaves les ha entregado;
combatieron por los ojos,
diéronse luego de grado,

[entraron a escala vista,
con su vista han escalado,
subieron dos mil suspiros,
subió pasión y cuidado
diciendo: “¡Amores, amores!”
su pendón han levantado.

Quando quise defenderme
ya estava todo tomado;
hube de darme a prisión
de grado, siendo forzado.

Agora, triste cautivo,
de mí estoy enajenado,
cuando pienso libertarme
hállome más cautivado.

No tiene ningún concierto
la ley del enamorado;
del amor y su poder
no hay quien pueda ser librado.]

————————-

Si Amor pone las escalas
al muro del corazón,
no hay ninguna defensión.

Si Amor quiere dar combate
con su poder y firmeza,
no hay fuerza ni fortaleza
que no tome o desbarate,
o que no hiera o no mate
al que no se da a prisión,
no hay ninguna defensión.

[Sin partidos, con partidos,
con sus tratos o sin trato,
gana y vence en poco rato
la razón y los sentidos;
los sentidos ya vencidos,
sojuzgada la razón,
no hay ninguna defensión.

Con halagos y temores,
con su fuerza y su poder,
de los que han de defender
hace más sus servidores;
pues las guardas son traidores
y cometen traïción,
no hay ninguna defensión.

Nunca jamás desconfía;
de los más sus enemigos
hace mayores amigos;
siempre vence su porfía,
da placer y da alegría,
y, si quiere dar pasión,
no hay ninguna defensión.]

Son sus fuerzas tan forzosas
que fuerzan lo más que fuerte,
puede dar vida y dar muerte,
puede dar penas penosas;
a sus fuerzas poderosas,
si pone fe y afición,
no hay ninguna defensión.

No hay quien salga de sus manos,
discretos y no discretos,
a todos tiene sujetos:
judíos, moros, cristianos;
sobre todos los humanos
tiene gran jurisdicción,
no hay ninguna defensión.

7 Maio 2008 Posted by | Literature, Music, Poetry, Vocal music | 1 comentario

Philippe le Bel et Philippe le Beau

Acabei de ler A passo di gambero, un libro que recompila artigos e conferencias de Umberto Eco, na súa traducción española (A paso de cangrejo; Random House Mondadori, Barcelona, 2007; ISBN: 9788483465677).

Tropecei coa miña insondable ignorancia en moitas das súas páxinas, por exemplo cando, contando da fin dos templarios (principios do século XIV), fala de “Felipe el Hermoso”. Entón produciuse a disonancia cognitiva: na escola faláronnos dun “Felipe el Hermoso”, con certa relevancia na Historia de España a principios do século XVI. Evidentemente non foron a mesma persoa, aínda que nas Wikipedias en italiano, portugués e alemán tamén chaman ós dous por igual “il Bello”, “o Belo” e “der Schöne”.

Recorrendo á Wikipedia en francés, vexo que alí chaman Philippe le Bel ó que foi rei Filipe IV de Francia entre os anos 1285 e 1314, mentras que chaman Philippe le Beau ó fundador da dinastía Habsburg en España (so foi rei de Castela durante uns meses do 1506, pero o seu primoxénito varón foi Carlos V, emperador de media Europa e coñecido en España como Carlos I).

Na Wikipedia en inglés chaman “Philip the Fair” ó perseguidor dos templarios, e “Philip the Handsome” ó pai do emperador Carlos V.

É sempre útil procurar información en máis dunha Wikipedia. Moitas veces a Wikipedia en inglés ten o millor artigo, pero outras veces as Wikipedias en italiano, francés, español, portugués… teñen artigos aínda millores. E case sempre van aportar informacións complementarias. Debemos prestar atención ás estrelas, que indican “artigos destacados”, e tamén ó símbolo dos artigos que non chegaron a esa categoría pero son considerados bos.

7 Maio 2008 Posted by | Education, History, Politics, Religion | Deixar un comentario

AI report: attacks on civilians in Somalia

Amnistía Internacional publicou onte un informe sobre os ataques a civís de Somalia no 2007, incluíndo detencións arbitrarias, torturas, violacións, 6 000 mortos, 300 000 refuxiados, 600 000 desprazados internos, obstáculos e graves carencias na asistencia humanitaria…

O informe leva por título “Routinely Targeted: Attacks on Civilians in Somalia”. Copio un extracto da introducción:

Amnesty International is deeply concerned about ongoing human rights abuses and violations of international humanitarian law by all parties to the conflict in Somalia, specifically torture and other ill-treatment, rape, extrajudicial executions, arbitrary detention, and attacks on civilians and civilian infrastructure. Some 6,000 civilians were reportedly killed in fighting in the capital Mogadishu and across southern and central Somalia in 2007, and over 600,000 Somali civilians were internally displaced from and around Mogadishu. In addition, an estimated 335,000 Somali refugees fled Somalia in 2007, despite enormous obstacles to their movement, including Kenya’s closure of its border with Somalia, armed combatants and bandits on the roads, and perilous travel across the Gulf of Aden. Somali civilians suffered violations of human rights and international humanitarian law in the conflict areas of southern and central Somalia, on the roads as they fled conflict areas, and in camps and settlements to which they fled. UNICEF announced on 14 February 2008 that some 90,000 children could die in Somalia in the next few months due to a lack of adequate funding for nutrition, water and sanitation programmes. […]

Both displaced persons and organizational representatives interviewed reported frequent incidents of rape and pillaging by Transitional Federal Government (TFG) forces, an upsurge in violent abuses on the part of Ethiopian armed forces in Somalia, and the targeting of Somali journalists and human rights defenders by all parties to the conflict. House to house searches and raids by TFG or Ethiopian forces escalated since October 2007 in and around Mogadishu and were accompanied by violent actions taken against individuals, including unlawful killings in violation of international humanitarian law.

There is no safety for civilians wherever they run. Those fleeing violence in Mogadishu still face violence on the roads north toward Puntland and west toward Afgooye and Baidoa, including theft, rape and shootings. Once they arrive in both Internally Displaced Persons (IDP) and refugee settlements, they face further violence, and lack of access to services essential for the realization of human rights, including clean water, medical care, and adequate food supplies, because humanitarian operations are frequently impeded by parties to the conflict and armed criminal groups; the overall high levels of insecurity in these areas; or the lack of capacity among humanitarian organizations. […]

7 Maio 2008 Posted by | Human Rights, Politics | Deixar un comentario